Czego dotyczą przepisy prawa pracy?
Obecne regulacje prawne chronią pracownika. Zapewniają mu one prawo do ciągłego odpoczynku tygodniowego i dobowego, urlopów, wynagrodzenia za nadgodziny i dodatków za pracę nocną. Pracodawca zobowiązany jest do przestrzegania tych przepisów. W przypadku ich nieprzestrzegania grozi mu kara nałożona przez Państwową Inspekcję Pracy lub wyznaczoną przez sąd pracy. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są przepisy prawa pracy.
- Prawo pracy ustala zasady, normy i reguły dotyczące stosunku pracy. Dowiedz się, jakie.
- Czy wiesz, kogo dotyczy kodeks pracy? Powiemy CI o tym.
- Sprawdź, jakie są podstawowe zasady prawa pracy.
- Nauczymy Cię, jakie prawa i obowiązki ma pracodawca oraz pracownik.
Spis treści
Czego dotyczy Kodeks Pracy?
Przed rozpoczęciem zatrudnienia wszyscy zastanawiają się, do czego mają zastosowanie przepisy prawa pracy. Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. obowiązuje w Polsce i od tego czasu był wielokrotnie zmieniany. Obecnie są to przepisy dotyczące urlopów, zatrudnienia, godzin pracy, odpowiedzialności materialnych i wynagrodzenia. Obowiązujące przepisy Kodeksu pracy przyjmują zasadę prawa do pracy, ale nie ustanawiają zasady obowiązku pracy. Państwo ma prawo do ustalania płacy minimalnej za wykonywaną pracę, która jest określana przez Ministra Pracy.
Inną podstawową wartością jest wolność pracy, która stwierdza, że każdy ma prawo do wyboru własnego zawodu. Ustawa określa kilka przypadków, w których prawo danej osoby do wykonywania zawodu może zostać cofnięte. Związek z zatrudnieniem, a także kształtowanie wynagrodzenia i warunków pracy, są kluczowymi elementami, które wymagają wzajemnego oświadczenia woli zarówno od pracownika, jak i pracodawcy. W rezultacie, jeśli żadna ze stron nie wyrazi zgody, związek zawodowy nie zostanie utworzony. Wolność w miejscu pracy wiąże się również z możliwością zakończenia umowy o pracę.
Jaki jest cel prawa pracy? Przepisy Kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim stosunku pracy. Regulują one zarówno prawa i obowiązki pracownika, jak i pracodawcy. Zapisy Kodeksu pracy są zwieńczeniem wieloletniej pracy organizacji robotniczych i wcześniejszych partii o charakterze robotniczym. Cywilizowanie charakteru wykonywania zadań pracowniczych w dużej części udało się dzięki Kodeksowi pracy. Pracownicy byli wcześniej często wykorzystywani w znacznym stopniu przez firmy, co skutkowało mnóstwem chorób społecznych. Obecnie zapisy Kodeksu pracy uznaje się za niezwykłe osiągnięcie, a organizacje zatrudniające ludzi trzymają się jego zasad.
Podstawowe zasady prawa pracy
Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców zgodnie z art. 1 ustawy, gdzie pracownika definiuje się jako osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, powołania lub umowy o pracę spółdzielczej, a pracodawcę definiuje się jako jednostkę organizacyjną (również nieposiadającą osobowości prawnej), a także osobę fizyczną zatrudniającą pracowników.
Warto jednak podkreślić, że przepisy Kodeksu pracy nie dotyczą osób, które wywiązują się z obowiązków wynikających z umowy zlecenia lub umowy o określonej robociźnie. W tym przypadku zastosowanie mają artykuły Kodeksu cywilnego.
Podstawowe zasady prawa pracy są określone w sekcji I, rozdziale 2. Jest to omówione w art. 10.18. Poszanowanie dóbr osobistych pracownika
- Równe traktowanie pracowników
- Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu
- Godziwe wynagrodzenie za pracę
- Prawo do odpoczynku
- Bezpieczne warunki pracy
- Zaspokajanie potrzeb życiowych, społecznych i kulturalnych pracowników
- Ułatwianie poprawy kwalifikacji zawodowych
Jaki jest cel prawa pracy?
W Kodeksie pracy znajduje się wiele zapisów dotyczących praw i obowiązków zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kodeks pracy reguluje przede wszystkim podstawowy charakter wykonywania zadań pracowniczych. Znajdziemy w nim również przepisy dotyczące godzin pracy. 8-godzinny dzień pracy objęty jest wyłącznie obowiązującymi przepisami Kodeksu pracy. W tym prawodawstwie znajdują się dalsze przepisy, które regulują wynagrodzenie za nadgodziny i ochronę pracowników w wyjątkowych czasach. Na przykład mówimy o ochronie kobiety w ciąży, która jest również w związku roboczym, lub chorych ludzi. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca musi traktować swoich pracowników z szacunkiem; nie może ich zwolnić bez powodu ani w żaden sposób nie może im zniżać pensji.
Kodeks Pracy ma obecnie 15 działów:
- Klauzule ogólne
- Stosunki robocze
- Wynagrodzenie pracownika i inne świadczenia
- Obowiązki pracodawcy i pracownika
- Obowiązki materialne pracowników
- Czas pracy
- Urlop pracowniczy
- Prawa rodzicielskie pracowników
- Zatrudnienie nieletnich
- Bezpieczeństwo i higiena pracy
- Układy zbiorowe pracy
- Rozstrzyganie sporów dotyczących roszczeń pracowniczych
- Odpowiedzialność za naruszenia praw pracowniczych
- Ograniczenia roszczeń
- Uwagi końcowe
Pełną treść Kodeksu Pracy poznasz tutaj
Co wynika z Kodeksu Pracy?
Zasadą jest obowiązek władz publicznych, a także pracodawców, do poszanowania godności i innych praw osobistych. Istnieje również rozróżnienie między „godnością pracownika”, która jest już naruszana przez atak słowny. Kodeksu pracy stanowi, że pracodawca jest zobowiązany do zaspokajania potrzeb kulturalnych, życiowych i społecznych swoich pracowników zgodnie z jego możliwościami i sytuacją finansową. Zobowiązanie to nie jest absolutne, a jego wypełnienie uzależnione jest od dostępności środków. Zgodnie z art. 17 Kodeksu pracy każdy pracodawca jest również zobowiązany do pomocy pracownikom w podnoszeniu ich kwalifikacji. Zasada równości, która dotyczy przede wszystkim sprawiedliwego traktowania kobiet i mężczyzn w miejscu pracy oraz tego, że pracownicy, którzy wykonują te same obowiązki i zajmują ten sam status, mają równe prawa, jest jedną z podstawowych zasad. Z drugiej strony dyskryminacji nie należy mylić z nierównym traktowaniem. Dyskryminacja w miejscu pracy jest zabroniona ze względu na niepełnosprawność, wiek, rasę, religię, płeć, orientację seksualną, przekonania polityczne, a nawet zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin lub w pełnym wymiarze godzin na czas nieokreślony, lub określony, zgodnie z przepisami. Dyskryminacja, w przeciwieństwie do nierównego traktowania, przejawia się w pogorszeniu traktowania pracownika w oparciu o określoną cechę, taką jak przekonania polityczne, płeć, wiek i tak dalej. Przepisy określające obowiązki pracownika, z których jednym jest sumienna i staranna praca, są ważną częścią Kodeksu pracy. Kolejnym kluczowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych, przepisów BHP, przepisów pracy lub dbanie o dobre samopoczucie firmy, a także utrzymywanie w tajemnicy tajnych informacji, aby pracodawca nie został poszkodowany. Każdy pracownik ma prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia za swoje wysiłki. W Kodeksie pracy znajdują się zapisy o dochodach w czasie choroby, wynagrodzeniu lub odprawie pośmiertnej, której wysokość zależy od liczby przepracowanych lat, a także od tego, kto z rodziny jest do niej uprawniony. Pracownikowi przysługuje również wynagrodzenie, które wypłacane jest co najmniej raz w miesiącu w ustalonym terminie. Pracownicy mają również prawo do odpoczynku, które obejmuje prawo do corocznego urlopu. Pracownik ma prawo do zmiennej liczby dni urlopu w zależności od liczby przepracowanych lat; jeżeli jest to mniej niż 10 lat, przysługuje mu tylko 20 dni, natomiast jeśli posiada co najmniej 10 lat doświadczenia, przysługuje mu 26 dni w ciągu roku. Pracownicy mają prawo do sanitarnych i bezpiecznych warunków pracy, które muszą być zapewnione przez pracodawcę. Firma jest również zobowiązana do poinstruowania pracownika w zakresie standardów bezpieczeństwa i higieny pracy, a także do oferowania specjalistycznej odzieży z zabezpieczeniami w niektórych zawodach, takich jak piłowanie. Kodeks zawiera również artykuły omawiające przypadki, w których pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu narusza przepisy dotyczące praw pracownika i jest zmuszona zapłacić grzywnę, w wyniku czego pracownik jest prawnie chroniony.
W ciągu ostatnich kilku dekad rynek pracy zmienił się dramatycznie. Przede wszystkim wykonujemy ogromną pracę w Internecie. Wydaje się, że Kodeks pracy nie nadąża za tymi zmianami, a liczne przepisy są obecnie kwestionowane. Nie tylko przez swoich szefów, ale także przez swoich pracowników. Dostępne są wprawdzie gotowe rozwiązania. To nie jest konwencjonalna telepraca, a raczej nagła okoliczność, w której nie mogę uczestniczyć w pracy z powodu awarii w domu, takiej jak zachorowanie dziecka lub konieczność opieki nad innym chorym. Należy określić liczbę dni, w których można skorzystać z tej formy. Proponowane rozwiązania zakładają, że cała praca w domu będzie w pełni rekompensowana. Praca z domu będzie wymagała zgody pracodawcy. Wprowadzenie nowych przepisów przyniesie korzyści przedsiębiorcom.
Kodeks pracy ma za zadanie zapewnić ochronę interesów zawodowych i socjalnych pracowników, zapewnić właściwy przebieg procesu pracy, pokój społeczny w stosunku pracy oraz ustanawiać zasady redystrybucji dóbr materialnych i finansów w stosunku pracy.